ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Η
μυθική ιστορία θεωρούσε πρώτους κατοίκους
της Νάξου τους Θράκες, τους οποίους
διαδέχτηκαν οι Κάρες, που ήρθαν από την
περιοχή Λάτμου της Μικράς Ασίας, έχοντας ως
επικεφαλή τον Νάξο, ο οποίος επέβαλε και το
όνομα του στο νησί. Επιπλέον ο μύθος θέλει
τη Νάξο νησί της Αριάδνης και του Διονύσου, από όπου και το «Διονυσιάς»,
ένα από τα πολλά αρχαία της ονόματα. Ένας
από τους μύθους σχετικά με τον θεό Διόνυσο
αναφέρει την Νάξο ως τόπο της γέννησης του
θεού του κρασιού και της διασκέδασης, ίσως
γιατί στο νησί αυτό υπήρχε μεγάλη ανάπτυξη
του αμπελιού και παραγόταν πολύ εύγεστο
κρασί. Μάλιστα μία από τις τροφούς του
μικρού θεού ήταν η Κορωνίδα, ένα όνομα που σήμερα
διατηρείται σε δύο ορεινά χωριά της Νάξου:
στην Κορωνίδα και στην Κόρωνο. Ως
αναγνωρισμένος και ενηλικιωμένος θεός πια
ο Διόνυσος παντρεύτηκε την Αριάδνη στη Νάξο.
Η Αριάδνη ήταν κόρη του Μίνωα και της
Πασιφάης. Η νεαρή κοπέλα ερωτεύθηκε τον
Θησέα, ο οποίος έφτασε στην Κρήτη για να
σκοτώσει τον ετεροθαλή αδελφό της τον
Μινώταυρο, που κάθε χρόνο κατασπάραζε επτά
νέους και επτά νέες από την Αθήνα. Έγινε
συνεργός του στο δύσκολο εγχείρημα και του
έδωσε τον περίφημο μίτο που τον βοήθησε να
βρει τον δρόμο του στον λαβύρινθο. Ο
Θησέας,
αφού σκότωσε τον Μινώταυρο, έφυγε από την
Κρήτη, και τηρώντας την υπόσχεση του, πήρε
μαζί του και την Αριάδνη για την κάνει
γυναίκα του. Σύμφωνα με την επικρατέστερη
εκδοχή του μύθου, έφτασαν με το πλοίο του
Θησέα στη νήσο Δία (σημερινή Νάξο), όπου
έκαναν ένα σταθμό. Στη Νάξο η Αριάδνη
εγκαταλείφθηκε νύχτα από τον Θησέα. Εκεί ο
Διόνυσος, άρχοντας της εύφορης Νάξου, είδε
την κοιμισμένη Αριάδνη και την ερωτεύτηκε.
Την έκανε σύζυγό του και την οδήγησε νύχτα
στο όρος Δρίον της Νάξου, από όπου
εξαφανίστηκε μαζί της από τη γη
ανεβαίνοντας στον Όλυμπο. Εκεί ο Ζευς της
χάρισε την αθανασία. Διηγούνται ακόμη ότι ο
Διόνυσος ή η Αφροδίτη χάρισε στην Αριάδνη,
τη μέρα του γάμου στη Νάξο, χρυσό διάδημα με
πολύτιμους λίθους έργο του Ηφαίστου. Κατά
μία άλλη εκδοχή του μύθου ο Θησέας
εγκατέλειψε την Αριάδνη στη Νάξο υπό τις
απειλές του Διόνυσου ή και γιατί ο Θεός του
προκάλεσε αμνησία και έφυγε από το νησί
λησμονώντας την Αριάδνη. Στη Νάξο κατά την
αρχαιότητα ο γάμος της Αριάδνης με τον
Διόνυσο και η ανάληψή της στον ουρανό
πανηγυρίζονταν με χαρμόσυνες γιορτές, ενώ ο
θάνατός της με τελετές θλίψης και πένθιμες
θυσίες. Από αυτήν την όμορφη ιστορία
εμπνεύστηκε ο ποιητής Hugo
von Hofmannsthsal
(Χούγκο φον Χόφμανσταλ ) και σε αυτό το
ποιητικό κείμενο βασίστηκε ο συνθέτης Richard Strauss
(Ρίχαρντ Στράους ) και έγραψε την όπερά του
με τίτλο « η Αριάδνη στη Νάξο ».